Tổng quan về bảo hiểm nhân thọ
Bảo hiểm nhân thọ là gì?
Bảo hiểm nhân thọ là loại hình bảo hiểm có thời hạn dài, do các công ty bảo hiểm nhân thọ cung cấp và hoạt động dưới hình thức thỏa thuận bằng hợp đồng giữa doanh nghiệp bảo hiểm và người tham gia.
Khi tham gia, khách hàng thực hiện nghĩa vụ đóng phí định kỳ theo tháng/quý/năm (tùy theo lựa chọn của khách hàng) trong một thời hạn nhất định cho công ty bảo hiểm. Còn công ty bảo hiểm có trách nhiệm dự phòng tài chính cho khách hàng nhằm kịp thời chi trả quyền lợi bảo hiểm khi họ không may gặp rủi ro liên quan đến sức khỏe, thân thể, tính mạng hoặc đến thời điểm đáo hạn hợp đồng.
Với bảo hiểm nhân thọ, khách hàng được tùy chọn loại hình bảo hiểm phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính để tham gia. Cho nên trước khi mua bảo hiểm nhân thọ, đừng quên tìm hiểu chi tiết các loại hình bảo hiểm nhân thọ phổ biến hiện nay để hiểu và phân biệt rõ. Từ đó giúp bạn dễ dàng đưa ra quyết định đúng đắn và phù hợp để có một giải pháp bảo vệ mình và người thân tốt nhất.
Có thể thấy, bảo hiểm nhân thọ mang một ý nghĩa to lớn đối với cuộc sống của mỗi người. Bằng cách lấy số đông bù cho số ít, bảo hiểm nhân thọ trở thành phương thức bảo vệ tài chính và sẻ chia rủi ro trong một cộng đồng.
Bảo hiểm nhân thọ hoạt động như thế nào?
Bảo hiểm nhân thọ hoạt động theo cơ chế: Chia sẻ rủi ro bằng cách lấy số đông bù cho số ít.
Nghĩa là trong một cộng đồng tham gia bảo hiểm nhân thọ, nếu có một số người không may mắn gặp phải rủi ro như ốm đau, bệnh tật, tai nạn hoặc tử vong thì công ty bảo hiểm sẽ chi trả một khoản tiền kịp thời để hỗ trợ và bù đắp mất mát giúp họ nhanh chóng vượt qua khó khăn. Số tiền chi trả này được trích từ quỹ tài chính đóng góp của cộng đồng những người cùng tham gia bảo hiểm.
Các công ty bảo hiểm nhân thọ hoạt động giống như một quỹ dự trữ tài chính. Theo đó công ty bảo hiểm sẽ thu hút và tập hợp phí bảo hiểm vào quỹ tài chính này để thực hiện hai nhiệm vụ chính:
- Một là cung cấp tiền cho khách hàng những lúc cần thiết nhất như khi họ không may gặp rủi ro, khi đáo hạn hợp đồng, hủy hợp đồng...
- Hai là dùng một phần tiền mang đi đầu tư để sinh lời và đem về lợi nhuận chia cho những người tham gia bảo hiểm.
Bạn có thể tìm hiểu cách vận hành của công ty bảo hiểm nhân thọ để hiểu và nắm rõ hơn về cơ chế hoạt động của bảo hiểm nhân thọ.
Điểm khác biệt của bảo hiểm nhân thọ
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm bảo hiểm khác ngoài bảo hiểm nhân thọ như bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm y tế... Tuy mỗi một loại hình bảo hiểm sẽ có các nghiệp vụ bảo hiểm và mục đích khác nhau, nhưng vẫn khiến khách hàng phân vân và đôi khi có sự nhầm tưởng lúc lựa chọn.
So với các loại hình bảo hiểm khác, bảo hiểm nhân thọ có một số điểm khác biệt sau đây, giúp khách hàng dễ dàng nhận biết và đưa ra lựa chọn phù hợp:
- Bảo hiểm nhân thọ có thời hạn hợp đồng và thời hạn đóng phí dài, có thể là 5 năm, 10 năm, 20 năm... hoặc tới số tuổi nhất định của người tham gia bảo hiểm (75 tuổi, 99 tuổi) hay trọn đời. Thời hạn bảo hiểm nhân thọ sẽ được quy định theo gói sản phẩm, khách hàng có thể tùy chọn thời hạn bảo hiểm phù hợp dựa vào nhu cầu và khả năng tài chính của chính mình.
- Kỳ hạn đóng phí linh hoạt theo sự lựa chọn của khách hàng, có thể theo tháng, quý, năm hoặc đóng 1 lần khi ký hợp đồng.
- Được tham gia nhiều người trên một hợp đồng bảo hiểm
- Khoản phí đóng của khách hàng cho sản phẩm chính được tích lũy hàng năm và có giá trị hoàn lại sau khi trừ đi các chi phí nếu có
- Phí bảo hiểm và mệnh giá bảo hiểm linh hoạt theo nhu cầu và điều kiện tài chính của khách hàng nên có thể lựa chọn mức phí thấp từ vài triệu một năm hoặc mức phí vài trăm triệu/năm
- Một hợp đồng bảo hiểm có hai phần: Phần sản phẩm chính có mức phí cố định suốt thời hạn đóng. Phần sản phẩm bổ trợ được tham gia tùy chọn theo sản phẩm chính với mức phí thay đổi từng năm theo độ tuổi của khách hàng và tái tục hàng năm.
Nhiều người nhầm lẫn và cho rằng bảo hiểm nhân thọ là một kênh đầu tư sinh lời như gửi tiết kiệm tại ngân hàng. Tuy nhiên, bạn cần biết: Bảo hiểm nhân thọ và gửi tiết kiệm là hai kênh khác nhau hoàn toàn về mục đích.
- Gửi tiết kiệm ngân hàng nhằm mục đích sinh lời, nhận lãi suất từ chính số tiền gửi vào tài khoản tiết kiệm tại ngân hàng.
- Bảo hiểm nhân thọ có mục đích chính là bảo vệ con người, nguồn tài chính trước các rủi ro có thể xảy đến trong cuộc sống. Nếu may mắn không xảy ra rủi ro nào, đến ngày kết thúc hợp đồng bảo hiểm, khách hàng sẽ nhận về một số tiền là giá trị hoàn lại sau khi trừ đi các chi phí (nếu có). Số tiền này có thể ít hơn tổng số phí đã đóng trong suốt thời gian tham gia.
Bởi vậy, không nên so sánh bảo hiểm nhân thọ và gửi tiết kiệm khi mục đích hướng đến của hai sản phẩm này khác nhau hoàn toàn. Nếu xem bảo hiểm nhân thọ là một cách thức tiết kiệm sinh lời, tốt nhất là bạn không nên tham gia.
Đặc điểm của bảo hiểm nhân thọ
Bảo hiểm nhân thọ có các đặc điểm nổi bật sau đây:
- Hình thức của bảo hiểm nhân thọ là một hợp đồng bảo hiểm được ký kết giữa người tham gia và công ty bảo hiểm thông qua cam kết đóng phí của người mua và trách nhiệm chi trả quyền lợi của người bán (doanh nghiệp bảo hiểm)
- Hầu hết các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ chính chỉ bảo vệ những rủi ro lớn như tai nạn, tử vong, bệnh hiểm nghèo, thương tật... Để được chi trả cho những rủi ro nhỏ hơn hoặc tiền viện phí, khách hàng phải tham gia thêm sản phẩm bổ trợ.
- Trong một hợp đồng bảo hiểm sẽ có sản phẩm chính và sản phẩm bổ trợ. Trong đó, sản phẩm chính có giá trị tích lũy và hoàn lại kèm lãi suất, bảo tức (nếu có). Còn sản phẩm bổ trợ, khách hàng được tự nguyện tham gia, phí bảo hiểm tự động mất đi hàng năm và khách hàng cần tái tục để được bảo vệ tiếp.
- Đây là một loại hình bảo hiểm mang tính chất dài hạn nhằm phát huy giá trị bảo vệ tốt nhất vì rủi ro có thể xảy ra bất cứ khi nào và theo quy luật tự nhiên. Thông thường khi con người càng nhiều tuổi thì tỷ lệ rủi ro càng cao.
- Mỗi một sản phẩm bảo hiểm nhân thọ ứng với từng đối tượng được bảo hiểm sẽ có mức phí đóng khác nhau. Phí bảo hiểm chịu sự tác động của nhiều yếu tố như giới tính, nghề nghiệp, sức khỏe, độ tuổi… Một hợp đồng bảo hiểm có thể được thiết kế với mức phí thấp từ vài triệu/năm dành cho khách hàng eo hẹp tài chính, và có thể thiết kế với mức phí cao với số tiền bảo hiểm lớn nếu khách hàng đủ điều kiện tài chính và sức khỏe.
- Khách hàng được linh hoạt lựa chọn kỳ hạn đóng phí theo tháng/quý/nửa năm/năm hoặc đóng 1 lần, tùy vào khả năng tài chính của mình. Ngoài ra có thể tăng hoặc giảm phí nếu điều kiện tài chính thay đổi.
- Bảo hiểm nhân thọ đáp ứng được đa dạng các mục đích: Bảo vệ, đầu tư và tiết kiệm
Tìm hiểu chi tiết các đặc điểm của bảo hiểm nhân thọ chính là các để khách hàng hiểu rõ hơn về loại hình bảo hiểm này, từ đó dễ dàng hơn trong việc đưa ra quyết định tham gia.
Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm nhân thọ
Khi tham gia bảo hiểm nhân thọ, tùy thuộc vào sản phẩm bảo hiểm chính hay sản phẩm bổ trợ, khách hàng sẽ nhận được các quyền lợi tương ứng. Quyền lợi bảo hiểm được ghi nhận chi tiết trong bảng minh họa quyền lợi bảo hiểm.
Quyền lợi sản phẩm bảo hiểm chính
Các sản phẩm chính sẽ chi trả quyền lợi cho các rủi ro lớn xảy ra với người được bảo hiểm. Tùy theo sản phẩm của từng công ty bảo hiểm mà khách hàng tham gia sẽ có những quyền lợi bảo hiểm khác nhau, thông tin chi tiết về quyền lợi và phạm vi bảo hiểm được thể hiện chi tiết trên hợp đồng bảo hiểm. Sau đây là một số quyền lợi tiêu biểu của sản phẩm bảo hiểm chính:
- Quyền lợi tử vong: Trong trường hợp người được hưởng bảo hiểm không may bị tử vong, công ty bảo hiểm sẽ chi trả một số tiền cho người thụ hưởng theo đúng hợp đồng đã ký kết giữa hai bên. Trong bảo hiểm nhân thọ, quyền lợi tử vong sẽ có hiệu lực tới khi hợp đồng bảo hiểm đáo hạn nếu như người được bảo hiểm vẫn còn sống hoặc tới khi hợp đồng bảo hiểm bị mất hiệu lực.
Đặc biệt, quyền lợi này chi trả khi người được bảo hiểm chính của hợp đồng tử vong, tuy nhiên các công ty bảo hiểm sẽ loại trừ các trường hợp tử vong sau đây:
- Tử vong do HIV/AIDS.
- Tự tử trong vòng 24 tháng.
- Phạm tội hình sự.
- Tử hình.
Khi người được bảo hiểm tử vong do một trong các trường hợp trên, công ty bảo hiểm sẽ xem xét và có thể hoàn lại số tiền phí đã đóng sau khi trừ đi các khoản phí (nếu có), chứ không chi trả quyền lợi bảo hiểm.
Như vậy, không phải trường hợp tử vong nào cũng được bảo hiểm chi trả quyền lợi tử vong. Tùy từng rủi ro dẫn đến tử vong cũng như sản phẩm mà bạn tham gia, quyền lợi tử vong sẽ được công ty bảo hiểm thực hiện chi trả. Bạn có thể tìm hiểu bảo hiểm nhân thọ khi tử vong được bao nhiêu tiền? để nắm rõ nhất quyền lợi này.
- Quyền lợi bảo hiểm thương tật và tử vong do tai nạn: Theo định nghĩa của các công ty bảo hiểm nhân thọ, có 3 loại tai nạn được chi trả trong quyền lợi này bao gồm: Tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt và tai nạn lao động. Trường hợp người được bảo hiểm gặp tai nạn dẫn đến thương tật (thương tật toàn bộ vĩnh viễn) hoặc tử vong, công ty bảo hiểm sẽ chi trả quyền lợi này cho khách hàng. Mức chi trả cho rủi ro tai nạn dẫn đến thương tật tối đa là 100% số tiền bảo hiểm. Riêng đối với trường hợp tử vong do tai nạn, tùy vào tình huống tai nạn dẫn đến tử vong, công ty bảo hiểm sẽ chi trả từ 100% - 300% (mức tối đa) số tiền bảo hiểm.
- Quyền lợi bệnh hiểm nghèo: Trong quá trình tham gia bảo hiểm nhân thọ, nếu người được bảo hiểm không may mắc bệnh bệnh hiểm nghèo được quy định trong hợp đồng thì sẽ nhận được quyền lợi chi trả từ công ty bảo hiểm. Thông thường quyền lợi này chi trả với các trường hợp mắc bệnh hiểm nghèo giai đoạn cuối hoặc bị bệnh viện trả về.
- Quyền lợi học vấn: Với những sản phẩm bảo hiểm an sinh giáo dục, người được bảo hiểm sẽ có thêm quyền lợi tích lũy học vấn, đảm bảo quỹ tài chính cho con cái tiếp cận các nền giáo dục tiên tiến. Mức chi trả cho quyền lợi này có thể lên đến 100% số tiền bảo hiểm, như sản phẩm Chắp Cánh Tương Lai mà Manulife đang triển khai. Tham gia sản phẩm này, con bạn sẽ có quỹ học vấn lên đến 150% số tiền bảo hiểm, ngoài ra còn có thêm quyền lợi đăng khoa lên đến 100 triệu đồng (tương ứng 30% số tiền bảo hiểm). Đây được xem là món quà dành tặng khi con trẻ đạt các thành tích cao trong học tập.
- Quyền lợi đầu tư, tích lũy: Được xem là một kênh đầu tư tích lũy, khi tham gia các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ có yếu tố đầu tư, tiết kiệm khách hàng có thể nhận được quyền lợi tích lũy. Một số sản phẩm có tham gia chia lãi, khách hàng nhận được bảo tức và lãi chia cuối hợp đồng nếu có. Hoặc một số sản phẩm bảo hiểm liên kết chung có lãi suất cam kết hoặc bảo hiểm liên kết đơn vị có lãi suất đầu tư theo tình hình kinh doanh của quỹ đầu tư, khách hàng được nhận thêm quyền lợi đầu tư.
- Quyền lợi đáo hạn: Vào ngày đáo hạn hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, công ty sẽ chi trả quyền lợi đáo hạn. Theo đó, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chi trả toàn bộ giá trị tài khoản hợp đồng hoặc giá trị hoàn lại sau khi trừ nợ (nếu có). Người nhận quyền lợi đáo hạn có thể là bên mua bảo hiểm, người thụ hưởng, người thừa kế hoặc người được ủy quyền hợp pháp do bên mua bảo hiểm chỉ định.
Quyền lợi sản phẩm bảo hiểm bổ trợ
Để một hợp đồng bảo hiểm đầy đủ về quyền lợi và phạm vi bảo vệ, khách hàng cần tham gia thêm các sản phẩm bổ trợ. Vậy các sản phẩm bổ trợ có quyền lợi như thế nào?
Các sản phẩm bổ trợ là các sản phẩm hoạt động độc lập, được thiết kế tương tự các sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ với hình thức tham gia tự nguyện, đóng phí một lần và tái tục hàng năm.
Hầu hết các công ty bảo hiểm đều triển khai đầy đủ danh mục sản phẩm bổ trợ đáp ứng các nhu cầu về bảo hiểm sức khỏe, tai nạn, thương tật, bệnh hiểm nghèo và tử vong để khách hàng được bảo vệ trọn vẹn nhất.
- Nhóm bảo hiểm sức khỏe: Là nhóm bao gồm các sản phẩm thiên về chăm sóc sức khỏe với các quyền lợi như điều trị nội trú, điều trị ngoại trú, nha khoa, thai sản… Quyền lợi cụ thể tùy theo sản phẩm và chương trình khách hàng lựa chọn.
- Nhóm bảo hiểm hỗ trợ đóng phí/miễn đóng phí: Trong trường hợp người được bảo hiểm hoặc bên mua bảo hiểm không may gặp các rủi ro tử vong hay thương tật do tai nạn, bệnh hiểm nghèo... hợp đồng chính sẽ được miễn hoặc hỗ trợ đóng phí.
- Nhóm bảo hiểm bệnh hiểm nghèo/bệnh lý nghiêm trọng: Các sản phẩm bảo hiểm bổ trợ thuộc nhóm này mang đến cho khách hàng quyền lợi bảo hiểm lớn và phạm vi bảo hiểm rộng đối với rủi ro bệnh tật thuộc bệnh hiểm nghèo. Ví dụ quyền lợi bảo hiểm có thể chi trả nhiều lần, chi trả theo nhiều giai đoạn (giai đoạn sớm, giai đoạn giữa, giai đoạn cuối). Ngoài ra, một số sản phẩm thuộc nhóm này còn hỗ trợ đóng phí cho người tham gia khi gặp rủi ro mắc bệnh.
- Nhóm bảo hiểm tai nạn: Với những khách hàng tham gia nhóm bảo hiểm bổ trợ này sẽ nhận được các quyền lợi điều trị nội trú, ngoại trú, hỗ trợ tài chính trong các trường hợp không may gặp tai nạn dẫn đến tử vong, thương tật toàn bộ vĩnh viễn…
- Nhóm bảo hiểm tử kỳ/tử vong: Hỗ trợ tài chính trong trường hợp người được bảo hiểm tử vong với số tiền lên đến 100% số tiền bảo hiểm.
Nắm rõ các quyền lợi khi tham gia bảo hiểm nhân thọ (quyền lợi sản phẩm chính cũng như các sản phẩm bổ trợ) là điều rất quan trọng. Do đó, khách hàng cần đọc kỹ hợp đồng, tìm hiểu quyền lợi cũng như các điều khoản loại trừ để đảm bảo đầy đủ quyền lợi trong suốt quá trình tham gia.
Kinh nghiệm “vàng” cần nắm vững trước khi quyết định tham gia bảo hiểm
Hiểu về giá trị mà bảo hiểm nhân thọ mang lại để quyết định tham gia không khó nhưng để tự tin và an tâm khi tham gia bảo hiểm bạn cần lưu ý các vấn đề sau:
Tìm hiểu kỹ và nắm rõ bản chất của bảo hiểm nhân thọ trước khi tham gia
Trước khi tham gia, bạn cần hiểu rõ: Bản chất của bảo hiểm nhân thọ là dự phòng tài chính trước những rủi ro về sức khỏe, thân thể, tính mạng. Những yếu tố tích lũy và đầu tư chỉ là yếu tố phụ đi kèm. Do vậy chỉ tham gia khi bạn cần sự bảo vệ, không nên tham gia vì mục đích sinh lợi hay đầu tư để làm giàu như các kênh đầu tư khác.